Οι Ρόμα

Στις 8 Απριλίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Ρόμα.Αν η λέξη Ρόμα δεν σας λέει κάτι,ίσως η λέξη Τσιγγάνοι σας θυμίζει πολλά. Η λέξη Ρόμα,που χρησιμοποιείται συνήθως από τους ίδιους,σημαίνει στη γλώσσα τους "άντρας" ή "σύζυγος". Τι γνωρίζουμε όμως για την ιστορία,τη γλώσσα,τον πολιτισμό και τις συνήθειες αυτού του παράξενου λαού;

Oι Τσιγγάνοι είναι ένας κατά βάση νομαδικός λαός με ινδική καταγωγή όπου μετανάστευσε από την Ινδία το 1000 μ.Χ. και περνώντας από την Περσία,την Αρμενία και την Τουρκία φτάνουν στην Ευρώπη όπου στη συνέχεια εξαπλώνονται σε όλο τον Νέο Κόσμο(Αμερική).Οι λόγοι της μετακίνησης τους είναι ακόμη ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ιστορίας και μόνο θεωρίες υπάρχουν γι'αυτό.Έχουν υποστεί πολλούς διωγμούς και βιαιότητα και είναι θα έλεγε κανείς ένας ταλαιπωρημένος λαός. Από την πρώτη στιγμή της άφιξης τους αντιμετωπίστηκαν ως παρείσακτοι και δέχθηκαν απόρριψη του πολιτισμού και της γλώσσας τους.Οι υπόλοιποι τους έβλεπαν με καχυποψία,περιφρόνηση και μια δυσπιστία ως προς αυτό που αντιπροσωπεύαν. Ο ρατσισμός όμως αυτός δεν τελείωσε...Η τεχνολογία προχωράει,η κοινωνία εξελίσσετε και ο κόσμος γίνεται πιο ανοιχτόμυαλος.Παρ'όλα αυτά υπήρχε και υπάρχει ανάμεσά μας ένα χάσμα το οποίο δεν λέει να γεφυρωθεί και μέσα στο μυαλό μας υπάρχει πάντα αυτή η διαφορετικότητα που οδηγεί στην απόρριψη.Το αν είναι σωστό ή όχι δεν θα το εξετάσω!!!

Πρέπει να σημειωθεί ότι κρατούν ακόμη "δεμένη" την παράδοση και τις συνήθειές τους οι οποίες δεν έχουν αλλοιωθεί καθόλου στο πέρασμα του χρόνου και θα έλεγε κανείς ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν γύρω τους δεν τους αγγίζουν.Εκείνο λοιπόν που διαφοροποιεί τους Τσιγγάνους από τον υπόλοιπο κόσμο είναι η εμμονή τους στον διαφορετικό τρόπο ζωής και στις διαφορετικές αξίες.Αυτό μπορεί να εκφράζεται σε διαφορετική γλώσσα,διαφορετική επιλογή επαγγέλματος και διαφορετικές αντιλήψεις.Όλα αυτά λοιπόν τους κάνουν ιδιαίτερους σαν λαό γι'αυτό και δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν δημιουργηθεί αφιερώματα για τη ζωή τους.Οι Ρόμα συνήθως επιλέγουν δουλείες οι οποίες έχουν να κάνουν με το εμπόριο(φρούτα,λαχανικά,μικροείδη) και τη μουσική και σπανιότερα ασχολούνται με μισθωτές εργασίες.Επίσης προτιμούν να μένουν όλοι μαζί σε σπίτια τύπου "τσαντίρια" ή αυτοσχέδιες παράγκες παρά σε ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας.Αυτό δεν γίνεται μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά περισσότερο για θέματα αντίληψης,άλλωστε χαρακτηρίζονται για την ανεξαρτησία τους. Δεν τους ενοχλεί να αλλάζουν συχνά τόπο διαμονής μιας και το θεωρούν απαραίττητο κακό. Το 60% των ανήλικων τσιγγάνων δεν πηγαίνουν σχολείο και το 80% των ενήλικων τσιγγάνων είναι αναλφάβητοι.Γενικότερα δεν έχουν πολύ καλή σχεση με την εκπαίδευση γιατί πιστεύουν πως δεν τους χρειάζεται για να επιβιώσουν.Ίσως βέβαια η αλήθεια να είναι διαφορετική.Μπορεί να θέλουν την εκπαίδευση αλλά μία εκπαίδευση που θα είναι κομμένη και ραμμένη με βάση τις δικές τους ανάγκες,κάτι το οποίο δεν έχει σχέση με το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα.

Η κοινωνική τους οργάνωση βασίζεται κυρίως στη συγγένεια, η οικογένεια είναι αυστηρά πατριαρχική και δίνουν πολύ μεγάλη βαρύτητα σε αξίες όπως η οικογενειακή συνοχή, η πολυτεκνία,ο γάμος σε μικρή ηλικία.Η γυναίκα έχει μια κατώτερη κοινωνική θέση γι'αυτούς και κυρίαρχο ρόλο παίζει ο άντρας.Ο γάμος,στον οποίο θεσμό πιστεύουν πολύ, είναι το χαρακτηριστικότερο έθιμό τους και τον γλεντάνε μέρες.Αξιοσημείωτο είναι ότι η πιο συχνή ηλικία κοπέλας που ετοιμάζεται να παντρευτεί είναι τα 13-14 χρονών και για τα αγόρια περίπου 18-19. Αποκορύφωμα του γλεντιού είναι η πανυγηρική επίδειξη στους καλεσμένους του σεντονιού που είναι η απόδειξη της εντιμότητας της νύφης.Αν η νύφη δεν είναι παρθένα τότε ξεσπάει μεγάλο σκάνδαλο ανάμεσα στην κοινότητα των Τσιγγάνων και αποτελεί προδοσία από την κοπελα. Κάνουν κουμπαριές μόνο με ανθρώπους που εκτιμούν πραγματικά, είναι πολύ δεμένοι μαζί τους και δύσκολα καλούν στους γάμους τους ανθρώπους που δεν είναι της φυλής τους.

Οι Ρόμα δεν έχουν καμμιά δικιά τους θρησκεία,αλλά υιοθετούν ενίοτε την επικρατούσα θρησκεία της περιοχής κατοικίας τους.Χαρακτηρίζονται από μεγάλη προσαρμοστικότητα και έρευνες έχουν δείξει πως αυτοί που κατοικούν στη Ελλάδα είναι Χριστιανοι Ορθόδοξοι,αυτοί που κατοικούν στην Δ.Ευρώπη έιναι Χριστιανοί καθολικοί και αυτοί που κατοικούν στην Τουρκία μουσουλμάνοι.Πάντως σίγουρα τους Τσιγγάνους όλου του κόσμου δεν τους ενώνει η θρησκεία αλλά το πνέυμα και τα ιδανικά. Επιπλέον χρησιμοποιούν μια δικιά τους γλώσσα η οποία δεν μοιάζει συγκεκριμμένα με κάποια άλλη αλλά φέρει χαρακτιριστικά από όλες.Ονομάζεται Ρομανές και είναι μια ινδοευρωπαική γλώσσα η οποία παρουσιάζει τεράστια ποικιλία σε λεξιλόγιο.Ο πληθυσμός τους στην Ευρώπη υπολογίζεται στα 12 εκατομμύρια άτομα και στην Ελλάδα συγκεκριμμένα υπάρχουν περίπου 120.000-150.000 άτομα.
Γνωστά ονόματα τσιγγάνικης καταγωγής:

Μανώλης Αγγελόπουλος - Τραγουδιστής
Βασίλης Παϊτέρης - Τραγουδοποιός
Μάκης Χριστοδουλόπουλος - Τραγουδιστής
Ελένη Βιτάλη - Τραγουδίστρια
Ζαφείρης Μελάς - Τραγουδιστής
Στάθης Αγγελόπουλος - Τραγουδιστής
Ειρήνη Μερκούρη – Τραγουδίστρια (η μητέρα της είναι Τσιγγάνα)
Χρήστος Πατσατζόγλου – Ποδοσφαιριστής (Skoda Ξάνθη και Ολυμπιακό)
Charlie Chaplin, (1889 – 1977), διάσημος ηθοποιός του κινηματογράφου (γεννιέται σε μια φτωχογειτονιά του Λονδίνου, πατέρας γαλλοϊρλανδικής καταγωγής & μητέρα με τσιγγάνικο αίμα).
Yul Brunner, (1920-1985), διάσημος ρωσο-ελβετο-αμερικανός ηθοποιός
Michael Caine, (1933), διάσημος Άγγλος ηθοποιός, ο πατέρας του είχε τσιγγάνικη καταγωγή
Bob Hoskins, (1942), διάσημος Άγγλος ηθοποιός
Cortes, Ισπανός χορευτής Φλαμέγκο
Paco de Lucia, Ισπανός κιθαρίστας Φλαμέγκο
Zlatan Ibrahimovic, ποδοσφαιριστής της Ίντερ
Ricardo Quaresma, Πορτογάλος ποδοσφαιριστής της Ίντερ
Jose Antonio Reyes, Ισπανός ποδοσφαιριστής της Μπενφίκα
Jesus Navas, Ισπανός ποδοσφαιριστής της Σεβίλλης